Τεχνικές αναζήτησης

Κατά την αναζήτηση βιβλιογραφίας ένας φοιτητής/ερευνητής καλείται να χρησιμοποιήσει μία ποικιλία πληροφοριακών πηγών και τεχνικών αναζήτησης. 

Στο συγκεκριμένο οδηγό παρουσιάζονται συνοπτικά:

  • οι τελεστές Boole (And - Or - Not),
  • το σύμβολο της αποκοπής και άλλα σύμβολα αντικατάστασης χαρακτήρων,
  • η δυνατότητα περιορισμού μίας αναζήτησης με χρήση πεδίων και φίλτρων. 

Να θυμάστε πως κάθε βιβλιογραφική βάση και μηχανή αναζήτησης χρησιμοποιεί τα δικά της σύμβολα. Οπότε πάντα πρέπει να συμβουλεύεστε τις οδηγίες αναζήτησης ή τη σελίδα βοήθειας. 

Οι τελεστές Boole (Boolean operators) είναι λέξεις που μπορεί να χρησιμοποιήσει ο ερευνητής με σκοπό  να περιορίσει ή να διευρύνει τα αποτελέσματα μιας έρευνας. Οι κύριοι λογικοί τελεστές είναι:  AND, OR, NOT.
AND / ΚΑΙ
Η χρήση του περιορίζει τα αποτελέσματα της έρευνας. Με το AND συνδέουμε δύο ή περισσότερες λέξεις τις οποίες δεν ψάχνουμε μεμονωμένα αλλά ως σύνολο. Αν επιθυμούμε  να γίνουμε ακόμα πιο συγκεκριμένοι μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε φράσεις αντί για λέξεις.

Για παράδειγμα η αναζήτηση CAT AND DOG, θα επιστρέψει ως αποτελέσματα ό,τι περιλαμβάνει και τις δύο λέξεις-κλειδιά.

Boolean AND
Προέλευση εικόνας: Laura Harris (2008). AND. Μεταφορτώθηκε στις 21/01/2014 με άδεια Creative Commons
Αναφορά-Μη εμπορική χρήση-Παρόμοια διανομή από το Flickr.

OR / Ή
Η χρήση του διευρύνει τα αποτελέσματα της έρευνας. Το χρησιμοποιούμε κυρίως όταν αναζητούμε κοντινές μεταξύ τους έννοιες ή συνώνυμα.

Για παράδειγμα η αναζήτηση CAT OR DOG θα επιστρέψει ως αποτελέσματα ό,τι περιλαμβάνει τη λέξη CAT, ό,τι περιλαμβάνει τη λέξη DOG και ό,τι περιλαμβάνει και τις δύο λέξεις ταυτόχρονα. 

Boolean OR

Προέλευση εικόνας: Laura Harris (2008). OR. Μεταφορτώθηκε στις 21/01/2014 με άδεια Creative Commons
Αναφορά-Μη εμπορική χρήση-Παρόμοια διανομή από το Flickr.

NOT / ΟΧΙ

Η χρήση του περιορίζει τα αποτελέσματα της έρευνας. To χρησιμοποιούμε όταν θέλουμε να αποκλείσουμε λέξεις από την έρευνά μας.

Για παράδειγμα η αναζήτηση CAT NOT DOG θα επιστρέψει ως αποτελέσματα εκείνα που περιέχουν τη λέξη CAT και θα αποκλείσει εκείνα που περιέχουν ταυτόχρονα και τις δύο λέξεις. 

Boolean NOT

Προέλευση εικόνας: Laura Harris (2008). NOT. Μεταφορτώθηκε στις 21/01/2014 με άδεια Creative Commons
Αναφορά-Μη εμπορική χρήση-Παρόμοια διανομή από το Flickr.

Συνδυασμός των τελεστών Boole

ΟΙ τελεστές Boole (AND - OR - NOT) μπορούν να χρησιμοποιηθούν και συνδυαστικά με τη χρήση παρενθέσεων. Λάβετε υπόψη ότι οι βιβλιογραφικές βάσεις και οι μηχανές αναζήτησης εκτελούν πρώτα τα ερωτήματα μέσα στις παρενθέσεις. Για παράδειγμα:

(ΗΘΙΚΗ AND (ΚΛΩΝΟΠΟΙΗΣΗ OR ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ)) 

Μπορείτε να δείτε αναλυτικά τον τρόπο συνδυασμού των τελεστών Boole μέσα από τον οδηγό 'Advanced Boolean Searching' των Βιβλιοθηκών του Colorado State University. 

Σύμβολο της αποκοπής (*)

Το σύμβολο της αποκοπής * χρησιμοποιείται προκειμένου στην έρευνα να περιλαμβάνονται όλες οι πιθανές καταλήξεις ενός όρου (παράγωγα, πληθυντικός, γενική, κ.ά.).

Για παράδειγμα η αναζήτηση Pollut* θα επιστρέψει ως αποτελέσματα τις λέξεις pollution, polluted, polluters κ.λπ.

Σύμβολο του λατινικού ερωτηματικού (?)

Το λατινικό ερωτηματικό (?) χρησιμοποιείται για την αντικατάσταση χαρακτήρων (συνήθως μέχρι 3 και όχι στην αρχή της λέξης) που είναι άγνωστοι στην ορθογραφία ή για ανάκτηση αγγλόφωνων ή αμερικάνικων μορφών μίας λέξης

Για παράδειγμα: organi?ation για organization ή organisation, wom?n για woman ή women

Εισαγωγικά (“ ”)  

Τα διπλά εισαγωγικά χρησιμοποιούνται για την αναζήτηση φράσης

Για παράδειγμα η έρευνα United Nations θα επιστρέψει ως αποτελέσματα κείμενα που περιλαμβάνουν και τις δύο λέξεις όχι απαραίτητα τη μία δίπλα από την άλλη. Η έρευνα “United Nations” θα επιστρέψει ως αποτελέσματα κείμενα που περιλαμβάνουν τη φράση United Nations. 

Τελεστές εγγύτητας 

Η χρήση των τελεστών εγγύτητας διευκολύνει τον ερευνητή προκειμένου να αναζητά λέξεις-κλειδιά που βρίσκονται κοντά μεταξύ τους και ενδεχομένως δεν αποτελούν μέρος της ίδιας φράσης.

NEAR # / WITH# / WITHIN#

Και οι τρεις τελεστές ακολουθούνται από αριθμό ο οποίος ορίζει τις λέξεις που επιτρέπεται να βρίσκονται ανάμεσα σε αυτές που αναζητούμε.

Για παράδειγμα η αναζήτηση (διαταραχές WITHIN 3 ανάπτυξης) θα επιστρέψει ως αποτελέσματα κείμενα που περιλαμβάνουν αυτές τις δύο λέξεις με οποιαδήποτε σειρά και έως και τρεις λέξεις ανάμεσά τους: Διαταραχές της ανάπτυξης, διαταραχές στη γλωσσική ανάπτυξη,  Ανάπτυξη του λόγου και διαταραχές στα παιδιά. 

ΠΡΟΣΟΧΗ: Κάθε βιβλιογραφική βάση και μηχανή αναζήτησης χρησιμοποιεί τα δικά της σύμβολα. Οπότε πάντα πρέπει να συμβουλεύεστε τις οδηγίες αναζήτησης ή τη σελίδα βοήθειας. 

Ο περιορισμός των αποτελεσμάτων που θα επιστρέψει μία έρευνα μπορεί να εφαρμοστεί

  • με την επιλογή πεδίων όπου θα εκτελεστεί η έρευνα, ή
  • με τη χρήση φίλτρων

Ανάλογα με τις δυνατότητες της κάθε μηχανής αναζήτησης ή βιβλιογραφικής βάσης παρέχονται διαφορετικά πεδία για τον περιορισμό της αναζήτησης. Τα πιο συνηθισμένα είναι:

  • Συγγραφέας / Author
  • Τίτλος / Title
  • Τίτλος περιοδικού / Journal title
  • Περίληψη / Abstract
  • Εκδότης / Publisher
  • Θέμα / Subject 

Άλλες δυνατότητες περιορισμού που παρέχονται είναι η Γλώσσα, ο Τύπος περιεχομένου, η Ημερομηνία έκδοσης, κ.ά.

ΠΡΟΣΟΧΗ: Κάθε βιβλιογραφική βάση και μηχανή αναζήτησης χρησιμοποιεί τα δικά της σύμβολα. Οπότε πάντα πρέπει να συμβουλεύεστε τις οδηγίες αναζήτησης ή τη σελίδα βοήθειας. 

Συχνά θα πρέπει να κρίνετε αν τα αποτελέσματα των αναζητήσεων σας είναι πολλά ή λίγα. Πολλά αποτελέσματα ενδεχομένως να σημαίνει ότι μεταξύ τους υπάρχουν και ορισμένα που δε σχετίζονται με το θέμα που αναζητάτε. Αντίθετα, η εμφάνιση λίγων αποτελεσμάτων μπορεί να οφείλεται σε λανθασμένες επιλογές αναφορικά με τους όρους, τις τεχνικές ή τα εργαλεία αναζήτησης. 

Στον πίνακα που ακολουθεί περιγράφονται ορισμένες τεχνικές, οι οποίες θα σας βοηθήσουν είτε να βρείτε περισσότερα σχετικά αποτελέσματα (στην περίπτωση που έχετε πολλά αποτελέσματα), είτε να διευρύνετε τις αναζητήσεις σας (στην περίπτωση που δεν έχετε αρκετά αποτελέσματα).

Πολλά αποτελέσματα; Λίγα αποτελέσματα;
1. Αναρωτηθείτε αν οι όροι αναζήτησής σας είναι πολύ γενικοί;
Δείτε ξανά την επιλογή όρων που κάνατε για αναζήτηση
Μελετήστε προσεκτικά τους όρους αναζήτησής σας και γίνετε περισσότερο συγκεκριμένοι.
Σκεφτείτε ειδικότερους όρους ή και πρόσθετες έννοιες.
 1. Ελέγξτε την ορθογραφία σας
Δείτε αν έχετε πληκτρολογήσει λάθος ή ανορθόγραφα τους όρους αναζήτησής σας.
Σκεφτείτε παραλλαγές στην ορθογραφία των όρων σας. Η χρήση χαρακτήρων αποκοπής ή μπαλαντέρ μπορεί να αποδειχθεί αποτελεσματική λύση.
2. Χρησιμοποιήστε τη θεματική αναζήτηση
Η τεχνική αυτή βελτιώνει τη σχετικότητα των αποτελεσμάτων μειώνοντας παράλληλα τον αριθμό τους. Για παράδειγμα αν έχετε εντοπίσει ένα βιβλίο που είναι ακριβώς στο θέμα που αναζητάτε, ελέγξτε τη θεματική του περιγραφή. Κάνοντας κλικ πάνω στη θεματική επικεφαλίδα θα οδηγηθείτε σε μία λίστα βιβλίων που έχουν περιγραφεί με αυτή. Έτσι θα εντοπίσετε βιβλία με το ίδιο ακριβώς θέμα.
 2. Μήπως είστε πολύ συγκεκριμένοι;
Μελετήστε προσεκτικά τους όρους αναζήτησής σας. Αν διεξάγετε μια αναζήτηση με φράσεις, σπάστε τη φράση σε ξεχωριστές λέξεις-κλειδιά.
Διευρύνετε τους όρους αναζήτησής σας και προσπαθήστε να σκεφτείτε εναλλακτικούς όρους αναζήτησης (βλ. Επιλογή όρων για αναζήτηση).
Απορρίψτε τυχόν ασήμαντες έννοιες από την στρατηγική αναζήτησής σας.
3. Κάντε αναζητήσεις σε συγκεκριμένα πεδία π.χ. τίτλο, θέμα, κ.λπ.
Η τεχνική αυτή μειώνει τα αποτελέσματα αφού περιορίζει την αναζήτηση σε ένα συγκεκριμένο πεδίο.
 3. Χρησιμοποιήστε χαρακτήρες αποκοπής
Θυμηθείτε την τεχνική αναζήτησης με χαρακτήρες αποκοπής. Θα σας βοηθήσει να διευρύνετε τις αναζητήσεις σας.
4. Αναζητήστε με φράσεις.
Η τεχνική αυτή θα ψάξει τη σειρά των λέξεων όπως ακριβώς θα τις πληκτρολογήσετε.
 4. Αναρωτηθείτε μήπως δεν έχουν γραφτεί πολλά για το θέμα σας
Είναι πολύ πιθανό να έχει διεξαχθεί περιορισμένη έρευνα για το θέμα σας. Ωστόσο, για να μπορέσετε να καταλήξετε σε αυτό το συμπέρασμα, θα πρέπει να βεβαιωθείτε ότι έχετε ψάξει σε έναν ικανοποιητικό αριθμό διαφορετικών εργαλείων αναζήτησης (βλ. Βήμα 2>Τι ψάχνω).
Μια τελευταία λύση είναι η αναζήτηση στη Google. Εκεί θα μπορείτε να διαπιστώσετε πώς καλύπτεται το θέμα σας από μη ακαδημαϊκές πηγές. Ίσως να εντοπίσετε καλύτερους όρους αναζήτησης, τους οποίους θα χρησιμοποιήσετε ξανά στα εργαλεία αναζήτησης.
Αν έχετε αμφιβολίες συμβουλευτείτε τον επιβλέποντα καθηγητή σας / την επιβλέπουσα καθηγήτριά σας ή και το προσωπικό της βιβλιοθήκης.
5. Χρησιμοποιήστε τις δυνατότητες του εργαλείου αναζήτησης για να περιορίσετε τις αναζητήσεις σας.
Οι περιοριστικές επιλογές εξαρτώνται από το εργαλείο αναζήτησης που κάθε φορά χρησιμοποιείτε.
Μεταξύ των πιο συχνών είναι: έτος έκδοσης, εύρος ετών έκδοσης, γλώσσα, χώρα/γεωγραφική περιοχή, πλήρες κείμενο, είδος δημοσιεύματος, κ.λπ.
 5. Χρησιμοποιείτε το κατάλληλο εργαλείο αναζήτησης;
Ο ευκολότερος τρόπους να δείτε αν το εργαλείο αναζήτησης που χρησιμοποιείτε είναι το πλέον κατάλληλο (βλ. Βήμα 2>Τι ψάχνω). Μήπως επιλέξατε μία βάση που εστιάζει σε άλλο θέμα ή η κύρια γλώσσα της είναι άλλη από αυτή που σας ενδιαφέρει; Κάντε μια βασική αναζήτηση με τις λέξεις-κλειδιά που έχετε επιλέξει.

 

Επικοινωνία : 

Υπηρεσία εκπαίδευσης χρηστών

Λογότυπο υπηρεσίας 'Εκπαίδευση χρηστών'

Τηλέφωνο: 

2310 994216

Email: 

Διεύθυνση: 

Κεντρική Βιβλιοθήκη, νέο κτίριο

Σχετικοί οδηγοί: