Τεχνικές αναζήτησης

Κατά την αναζήτηση βιβλιογραφίας ένας φοιτητής/ερευνητής καλείται να χρησιμοποιήσει μία ποικιλία πληροφοριακών πηγών και τεχνικών αναζήτησης.

Στο συγκεκριμένο οδηγό παρουσιάζονται συνοπτικά:

οι τελεστές Boole (And - Or - Not),
το σύμβολο της αποκοπής και άλλα σύμβολα αντικατάστασης χαρακτήρων,
η δυνατότητα περιορισμού μίας αναζήτησης με χρήση πεδίων και φίλτρων.

Να θυμάστε πως κάθε βιβλιογραφική βάση και μηχανή αναζήτησης χρησιμοποιεί τα δικά της σύμβολα. Οπότε πάντα πρέπει να συμβουλεύεστε τις οδηγίες αναζήτησης ή τη σελίδα βοήθειας.

Οι τελεστές Boole (Boolean operators) είναι λέξεις που μπορεί να χρησιμοποιήσει ο ερευνητής με σκοπό να περιορίσει ή να διευρύνει τα αποτελέσματα μιας έρευνας. Οι κύριοι λογικοί τελεστές είναι: AND, OR, NOT.
AND / ΚΑΙ
Η χρήση του περιορίζει τα αποτελέσματα της έρευνας. Με το AND συνδέουμε δύο ή περισσότερες λέξεις τις οποίες δεν ψάχνουμε μεμονωμένα αλλά ως σύνολο. Αν επιθυμούμε να γίνουμε ακόμα πιο συγκεκριμένοι μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε φράσεις αντί για λέξεις.

Για παράδειγμα η αναζήτηση CAT AND DOG, θα επιστρέψει ως αποτελέσματα ό,τι περιλαμβάνει και τις δύο λέξεις-κλειδιά.

Boolean AND
Προέλευση εικόνας: Laura Harris (2008). AND. Μεταφορτώθηκε στις 21/01/2014 με άδεια Creative Commons
Αναφορά-Μη εμπορική χρήση-Παρόμοια διανομή από το Flickr.

OR / Ή
Η χρήση του διευρύνει τα αποτελέσματα της έρευνας. Το χρησιμοποιούμε κυρίως όταν αναζητούμε κοντινές μεταξύ τους έννοιες ή συνώνυμα.

Για παράδειγμα η αναζήτηση CAT OR DOG θα επιστρέψει ως αποτελέσματα ό,τι περιλαμβάνει τη λέξη CAT, ό,τι περιλαμβάνει τη λέξη DOG και ό,τι περιλαμβάνει και τις δύο λέξεις ταυτόχρονα.

Boolean OR

Προέλευση εικόνας: Laura Harris (2008). OR. Μεταφορτώθηκε στις 21/01/2014 με άδεια Creative Commons
Αναφορά-Μη εμπορική χρήση-Παρόμοια διανομή από το Flickr.

NOT / ΟΧΙ

Η χρήση του περιορίζει τα αποτελέσματα της έρευνας. To χρησιμοποιούμε όταν θέλουμε να αποκλείσουμε λέξεις από την έρευνά μας.

Για παράδειγμα η αναζήτηση CAT NOT DOG θα επιστρέψει ως αποτελέσματα εκείνα που περιέχουν τη λέξη CAT και θα αποκλείσει εκείνα που περιέχουν ταυτόχρονα και τις δύο λέξεις.

Boolean NOT

Προέλευση εικόνας: Laura Harris (2008). NOT. Μεταφορτώθηκε στις 21/01/2014 με άδεια Creative Commons
Αναφορά-Μη εμπορική χρήση-Παρόμοια διανομή από το Flickr.

Συνδυασμός των τελεστών Boole

ΟΙ τελεστές Boole (AND - OR - NOT) μπορούν να χρησιμοποιηθούν και συνδυαστικά με τη χρήση παρενθέσεων. Λάβετε υπόψη ότι οι βιβλιογραφικές βάσεις και οι μηχανές αναζήτησης εκτελούν πρώτα τα ερωτήματα μέσα στις παρενθέσεις. Για παράδειγμα:

(ΗΘΙΚΗ AND (ΚΛΩΝΟΠΟΙΗΣΗ OR ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ))

Μπορείτε να δείτε αναλυτικά τον τρόπο συνδυασμού των τελεστών Boole μέσα από τον οδηγό 'Advanced Boolean Searching' των Βιβλιοθηκών του Colorado State University.

Truncation or stemming (*) is a technique that broadens your search to include different word endings and spellings.

Put the truncation symbol at the end of a word's root. Any ending of that root word will be included in the results the database returns.

For example, Pollut* = pollution, polluted, polluters κ.λπ.

Wildcard: The wildcard is represented by a question mark (?) or a pound/hash sign (#).

Use wildcard Question mark, (?): replace each unknown character with a ?

For example, organi?ation - organization or organization, wom?n = woman ή women

Use the # wildcard, in your search terms, adding the # whenever an alternative spelling would have an extra character to use the # wildcard, you can locate all instances of the phrase, whether they contain the extra character or not.

For example, type colo#r to retrieve results containing color or colour.

Quotation marks (“ ”)

Enclosing a phrase in quotation marks will return results with the words you searched exactly how you typed them in order.
For example, United Nations returns results for both words but not in any particular order; using quotations "United Nations" returns only results that include the exact phrase United Nations.

Proximity Operators

Use operators AND, OR, NOT, NEAR, and SAME to combine terms in order to broaden or narrow retrieval results.

NEAR # / WITH# / WITHIN#

All three proximity operators find words within x number of words from each other, and in the order, they are entered

Για παράδειγμα η αναζήτηση (διαταραχές WITHIN 3 ανάπτυξης) θα επιστρέψει ως αποτελέσματα κείμενα που περιλαμβάνουν αυτές τις δύο λέξεις με οποιαδήποτε σειρά και έως και τρεις λέξεις ανάμεσά τους: Διαταραχές της ανάπτυξης, διαταραχές στη γλωσσική ανάπτυξη, Ανάπτυξη του λόγου και διαταραχές στα παιδιά.

ΠΡΟΣΟΧΗ: Κάθε βιβλιογραφική βάση και μηχανή αναζήτησης χρησιμοποιεί τα δικά της σύμβολα. Οπότε πάντα πρέπει να συμβουλεύεστε τις οδηγίες αναζήτησης ή τη σελίδα βοήθειας.

Ο περιορισμός των αποτελεσμάτων που θα επιστρέψει μία έρευνα μπορεί να εφαρμοστεί

με την επιλογή πεδίων όπου θα εκτελεστεί η έρευνα, ή
με τη χρήση φίλτρων

Ανάλογα με τις δυνατότητες της κάθε μηχανής αναζήτησης ή βιβλιογραφικής βάσης παρέχονται διαφορετικά πεδία για τον περιορισμό της αναζήτησης. Τα πιο συνηθισμένα είναι:

Συγγραφέας / Author
Τίτλος / Title
Τίτλος περιοδικού / Journal title
Περίληψη / Abstract
Εκδότης / Publisher
Θέμα / Subject

Άλλες δυνατότητες περιορισμού που παρέχονται είναι η Γλώσσα, ο Τύπος περιεχομένου, η Ημερομηνία έκδοσης, κ.ά.

Συχνά θα πρέπει να κρίνετε αν τα αποτελέσματα των αναζητήσεων σας είναι πολλά ή λίγα. Πολλά αποτελέσματα ενδεχομένως να σημαίνει ότι μεταξύ τους υπάρχουν και ορισμένα που δε σχετίζονται με το θέμα που αναζητάτε. Αντίθετα, η εμφάνιση λίγων αποτελεσμάτων μπορεί να οφείλεται σε λανθασμένες επιλογές αναφορικά με τους όρους, τις τεχνικές ή τα εργαλεία αναζήτησης.

Στον πίνακα που ακολουθεί περιγράφονται ορισμένες τεχνικές, οι οποίες θα σας βοηθήσουν είτε να βρείτε περισσότερα σχετικά αποτελέσματα (στην περίπτωση που έχετε πολλά αποτελέσματα), είτε να διευρύνετε τις αναζητήσεις σας (στην περίπτωση που δεν έχετε αρκετά αποτελέσματα).

Πολλά αποτελέσματα;		Λίγα αποτελέσματα;
1. Αναρωτηθείτε αν οι όροι αναζήτησής σας είναι πολύ γενικοί; Δείτε ξανά την επιλογή όρων που κάνατε για αναζήτηση Μελετήστε προσεκτικά τους όρους αναζήτησής σας και γίνετε περισσότερο συγκεκριμένοι. Σκεφτείτε ειδικότερους όρους ή και πρόσθετες έννοιες.		1. Ελέγξτε την ορθογραφία σας Δείτε αν έχετε πληκτρολογήσει λάθος ή ανορθόγραφα τους όρους αναζήτησής σας. Σκεφτείτε παραλλαγές στην ορθογραφία των όρων σας. Η χρήση χαρακτήρων αποκοπής ή μπαλαντέρ μπορεί να αποδειχθεί αποτελεσματική λύση.
2. Χρησιμοποιήστε τη θεματική αναζήτηση Η τεχνική αυτή βελτιώνει τη σχετικότητα των αποτελεσμάτων μειώνοντας παράλληλα τον αριθμό τους. Για παράδειγμα αν έχετε εντοπίσει ένα βιβλίο που είναι ακριβώς στο θέμα που αναζητάτε, ελέγξτε τη θεματική του περιγραφή. Κάνοντας κλικ πάνω στη θεματική επικεφαλίδα θα οδηγηθείτε σε μία λίστα βιβλίων που έχουν περιγραφεί με αυτή. Έτσι θα εντοπίσετε βιβλία με το ίδιο ακριβώς θέμα.		2. Μήπως είστε πολύ συγκεκριμένοι; Μελετήστε προσεκτικά τους όρους αναζήτησής σας. Αν διεξάγετε μια αναζήτηση με φράσεις, σπάστε τη φράση σε ξεχωριστές λέξεις-κλειδιά. Διευρύνετε τους όρους αναζήτησής σας και προσπαθήστε να σκεφτείτε εναλλακτικούς όρους αναζήτησης (βλ. Επιλογή όρων για αναζήτηση). Απορρίψτε τυχόν ασήμαντες έννοιες από την στρατηγική αναζήτησής σας.
3. Κάντε αναζητήσεις σε συγκεκριμένα πεδία π.χ. τίτλο, θέμα, κ.λπ. Η τεχνική αυτή μειώνει τα αποτελέσματα αφού περιορίζει την αναζήτηση σε ένα συγκεκριμένο πεδίο.		3. Χρησιμοποιήστε χαρακτήρες αποκοπής Θυμηθείτε την τεχνική αναζήτησης με χαρακτήρες αποκοπής. Θα σας βοηθήσει να διευρύνετε τις αναζητήσεις σας.
4. Αναζητήστε με φράσεις. Η τεχνική αυτή θα ψάξει τη σειρά των λέξεων όπως ακριβώς θα τις πληκτρολογήσετε.		4. Αναρωτηθείτε μήπως δεν έχουν γραφτεί πολλά για το θέμα σας Είναι πολύ πιθανό να έχει διεξαχθεί περιορισμένη έρευνα για το θέμα σας. Ωστόσο, για να μπορέσετε να καταλήξετε σε αυτό το συμπέρασμα, θα πρέπει να βεβαιωθείτε ότι έχετε ψάξει σε έναν ικανοποιητικό αριθμό διαφορετικών εργαλείων αναζήτησης (βλ. Βήμα 2>Τι ψάχνω). Μια τελευταία λύση είναι η αναζήτηση στη Google. Εκεί θα μπορείτε να διαπιστώσετε πώς καλύπτεται το θέμα σας από μη ακαδημαϊκές πηγές. Ίσως να εντοπίσετε καλύτερους όρους αναζήτησης, τους οποίους θα χρησιμοποιήσετε ξανά στα εργαλεία αναζήτησης. Αν έχετε αμφιβολίες συμβουλευτείτε τον επιβλέποντα καθηγητή σας / την επιβλέπουσα καθηγήτριά σας ή και το προσωπικό της βιβλιοθήκης.
5. Χρησιμοποιήστε τις δυνατότητες του εργαλείου αναζήτησης για να περιορίσετε τις αναζητήσεις σας. Οι περιοριστικές επιλογές εξαρτώνται από το εργαλείο αναζήτησης που κάθε φορά χρησιμοποιείτε. Μεταξύ των πιο συχνών είναι: έτος έκδοσης, εύρος ετών έκδοσης, γλώσσα, χώρα/γεωγραφική περιοχή, πλήρες κείμενο, είδος δημοσιεύματος, κ.λπ.		5. Χρησιμοποιείτε το κατάλληλο εργαλείο αναζήτησης; Ο ευκολότερος τρόπους να δείτε αν το εργαλείο αναζήτησης που χρησιμοποιείτε είναι το πλέον κατάλληλο (βλ. Βήμα 2>Τι ψάχνω). Μήπως επιλέξατε μία βάση που εστιάζει σε άλλο θέμα ή η κύρια γλώσσα της είναι άλλη από αυτή που σας ενδιαφέρει; Κάντε μια βασική αναζήτηση με τις λέξεις-κλειδιά που έχετε επιλέξει.